یارانه نقدی از زمان اجرای قانون یارانه ها تا کنون بدون تغییر و با همان مبلغ 45 هزار و 500 تومان پرداخت می شود. دولت رئیسی با هدف حذف واسطه و جلوگیری از فساد و رانت ارزترجیحی، اقدام به اصلاح یارانه ها کرده است. اکنون که صحبت از تغییر یارانه نقدی و اصلاح یارانه ها به میان آمده همگان درصدد تعیین نرخ و مبلغ یارانه ها برآمده و هرکس نظر و تحلیلی ارائه می کند. جالبتر اینکه افزایش مبلغ یارانه ها را تا 400 هزار تومان برای هرفرد، کسانی عنوان می کنند که همیشه در راس بوده و اکنون معتقدند حتی یارانه 300 هزار تومانی می توان به هر فرد اختصاص داد.
سید شمس‌الدین حسینی؛ نماینده مجلس و وزیر اقتصاد دولت های نهم و دهم در روزنامه همشهری نوشت: باید بین 2موضوع موردنقد این روزها در جامعه تفکیک قائل شد و آنها را از یکدیگر متمایز کرد. موضوع اول مسئله اصلاح نظام ارزی و دوم اصلاح نظام حمایتی است. آنچه اکنون مدنظردولت و مجلس است و از سال 97به این سو، کشور و اقتصاد آن را به سمت فساد و ناکارآمدی برد، مسئله اخلال در نظام ارزی است.
در گذشته هر ایرانی اگر نیازمند استفاده از ارز بود باید این ارز را به قیمت 5700 و حتی تا 30هزارتومان خریداری می‌کرد اما در مقابل عده‌ای به‌دلیل ارتباطات خود با بانک مرکزی و وزارتخانه‌ها می‌توانستند به نرخ 4200تومان ارز تهیه کنند و رانت دست‌کم 20هزار تومانی به ازای هر دلار بگیرند. درسال گذشته این عدد با جمع‌بندی‌ای که از مقدار ارز تخصیصی 4200تومانی داشتیم به 320هزارمیلیارد تومان رسید.
بارها شاهد بوده‌ایم که تولیدکنندگان واقعی کشور از مشکلات نظام ارزی کشور گلایه می‌کردند و می‌گفتند این روش پرداخت یارانه‌های ارزی نه‌تنها منجر به بهبود تولید نشده بلکه حتی به صادرات نیز لطمه وارد کرده است. از سوی دیگر، شیوه کنونی پرداخت یارانه‌ها مشکلات دیگری نیز در کشور ایجاد کرده است؛ به‌عنوان مثال سال گذشته 16میلیارد دلار ارز ترجیحی به بخش تولید پرداخت شد اما تورم این بخش به 100درصد رسید. این نشان‌دهنده این بود که با درنظر گرفتن سال‌های قبل‌تر از آن بالغ بر 100میلیارد دلار ارز 4200تومانی به بخش تولید داده شده که اگر مابه‌التفاوت آن را حساب کنیم، این عدد از نظر ریالی به هزارهزارمیلیارد تومان رانت و یارانه می رسد؛ عددی معادل یک سال کامل بودجه کشور.
در عمل شاهد بودیم این نظام پرداخت یارانه نه‌تنها کمکی به تولید نکرده است بلکه مانع از ایجاد تورم نیز نشده است. تجربه نشان می‌دهد از سال57تا سال81چوب همین شیوه کنونی تخصیص ارز در قالب یارانه را خورده‌ایم. این روند سال81اصلاح شد. این مشکل اما با حجم کمتر در فاصله سال‌های 82تا 91نیز دوباره و با شیبی ملایم‌تر تکرار شد. بسیاری از تحلیل‌هایی که امروز در نقد دولت در اصلاح نظام ارزی انجام می‌شود عقبه آن ناشی از سوءاستفاده‌های سیاسی و اقتصادی است.
باید بگویم که دولت در سال‌های اخیر ارز نفتی و 4200تومانی نداشت و ناچار بود برای تامین نیازهای ارزی کشور از بازار آزاد ارز به نرخ 25هزار تومان تهیه و آن را درقالب ارز ترجیحی به واردکنندگان بدهد. این حرف من نیست، این موضوعی است که رئیس‌کل بانک مرکزی رسما نیز اعلام کرده است.
از سوی دیگر، مردم باید بدانند که اصلاح نرخ ارز مترادف با افزایش قیمت کالاها نیست؛ یعنی به جای اینکه ارز 25هزارتومانی را به تعداد معدودی بدهیم، این یارانه را به حلقه آخر یعنی مصرف‌کننده بدهیم بدون اینکه اتفاقی رخ دهد اما چند نکته وجود دارد؛ اول اینکه ما برای این کار باید با هم گفت‌وگو کنیم. دولت نمی‌خواهد مردم را ناراضی کند و این گفت‌وگو می‌تواند مانع ناراضی‌تراشی در جامعه شود. ازسوی دیگر، مدلی که دولت در اصلاح نرخ ارز در پیش‌گرفته است حتما پیامدهای قیمتی دارد. دولت باید منابعی را پیش از اجرای این طرح در اختیار مردم بگذارد.
معتقدم می‌شود به هر ایرانی دست‌کم 300هزار تومان یارانه داد. اختصاص این مبلغ نیز منجر به افزایش نقدینگی نمی‌شود چرا که قرار نیست از بانک مرکزی استقراضی صورت بگیرد که پایه پولی را بالا ببرد. در جمع‌بندی باید بگویم سیاست فعلی ما فسادزاست و باید اصلاح شود. اصلاح آن نظام به شیوه اصلاح برمی‌گردد.
اگر دولت قصد دارد یارانه را به مصرف‌کننده بدهد باید یارانه را قبل از مصرف به او پرداخت کند. از سوی دیگر، همانطور که از گذشته و حال سوءاستفاده‌گرانی بودند، در این مرحله هم خواهند بود. دولت در فرایند اجرای طرح باید وارد جزئیات شود و جریان نظارت خود را تقویت کند تا دست سوءاستفاده‌گران را قطع کند. جریان نظارت در این روش سخت‌تر از روش کنونی است و این نیازمند برنامه‌ریزی است تا طرح به درستی و دقیق اجرا شود./همشهری آنلاین
0 دیدگاه