یارانه سود اقتصادی است که معمولاً دولت‌ها به تولیدکنندگان کالا برای تقویت بازار رقابتی کشورها پرداخت می‌کنند و ممکن است به صورت یارانه مستقیم یا یارانه پنهان باشد. قاچاق آرد و گندم علتی شد تا دولت به فکر یارانه نان بیافتد. یارانه آرد بخشی از اهداف دولت برای کاهش اثرات قاچاق و رانت درباره این محصول است. یارانه نان قرار شده است به صورت مستقیم به دست مردم برسد و همین موضوعی شده است تا عده ای به فکر کارت نان برای اعطای یارانه بیافتند اما این موضوع چقدر صحت دارد؟
خبرگزاری مهر نوشت: موضوع «نان»، قاچاق آرد و گندم و همچنین تغییر نرخ آرد صنف و صنعت این روزها به ماجرای داغ اقتصادی کشور تبدیل‌شده است، موضوعی که سررشته آن تا کارخانجات ماکارونی و نان فانتزی هم کشیده شد.
اما یکی از محورهایی که در اظهارات مسئولان طی روزهای اخیر بارها تکرار شد بحث انتقال یارانه آرد و نان از حلقه اول به حلقه آخر چرخه است، به این معنی که به‌جای اعطای یارانه به کارخانجات این رقم به دست مصرف‌کننده رسیده می‌شود.
پرداخت یارانه از حلقه اول به حلقه آخر!
قاچاق 250 هزار تن گندم در سال گذشته، رشد تصاعدی روند قاچاق آرد و گندم و صادرات 250 هزار تنی آرد یارانه‌ای در قالب ماکارونی و بیسکویت آماری است که بارها مسئولان طی این مدت به آن اشاره‌کرده‌اند، در کنار آن موضوع ضایعات آرد که رقم آن تا 20 درصد هم اعلام‌شده است درمجموع دولت را به این جمع‌بندی رسانده است که روند اعطای یارانه به این حوزه را تغییر دهد.
دولتمردان می‌گویند که آرد کیسه‌ای 38 هزار تومان در مرزها از 600 هزار تا 800 و حتی یک‌میلیون تومان هم قاچاق می‌شود و در شرایطی که جهان و منطقه درگیر جنگ اوکراین و روسیه به‌عنوان قطب‌های تولید غلات جهان هستند جذابیت قاچاق صدچندان شده است.
اما راهکار دولت چیست؟ مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در گفتگویی به این سؤال پاسخ داده است. وی می‌گوید: دولت برنامه دارد با انجام اصلاحات قیمتی، یارانه‌ها را مستقیماً به دست مردم برساند، به‌جای اینکه مانند شیوه فعلی، به دست واسطه‌ها و دلالان برسد.
طرحی برای توزیع نان با کارت‌بانکی مخصوص
اما طرح دولت برای تحقق این هدف چیست؟ میر کاظمی برای پاسخ به این سؤال به طرح توزیع نان با کارت‌بانکی مخصوص در استان زنجان اشاره‌کرده و گفته است: این تنها یک نمونه است و هدف از آن‌هم این است که یارانه مستقیماً به مردم و مصرف‌کننده پرداخت شود و دیگر دست دلالان و واسطه‌ها نرود چون همه مردم می‌دانند که اثربخشی شیوه فعلی این یارانه‌ها چگونه است. به‌ویژه اینکه وقتی یارانه‌ای چندین سال به این صورت تخصیص می‌یابد، فساد آن‌هم سیستمی می‌شود. بهترین راه این است که اثربخشی یارانه‌ها را خود مردم به‌صورت مستقیم ببینند و یارانه به‌صورت سر راست به خود مردم پرداخت شود.
برای هر کد ملی یارانه نان ثبت می‌شود و با هر کارت‌بانکی امکان خرید نان وجود دارد
مسئولان وزارت اقتصاد هم روی این اظهارات رئیس سازمان برنامه‌وبودجه صحه گذاشته و اعلام کرده‌اند: عمده یارانه‌ای که با ارز 4200 تومانی در ابتدای زنجیره می‌دهیم از بین می‌رود و به مصرف‌کنندگان نمی‌رسد. بنابراین یارانه را به‌جای ابتدای زنجیره به انتهای زنجیره می‌دهیم. بر اساس استاندارد مصرفی خانوارها و تغییر قیمت نان، یارانه مستقیم نان به همه مردم پرداخت می‌شود. با استفاده از زیرساخت بانکی، مردم به هنگام خرید نان، به همان قیمت قبلی پول پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت آن را دولت پرداخت می‌کند. مزیت این کار این است که افرادی که بیش از الگو مصرف کنند باید الگوی مصرف را اصلاح یا به قیمت آزاد خریداری کنند. افرادی هم که مصرف آن‌ها کمتر از الگوی استاندارد است پولی هم برای آن‌ها می‌ماند. بنابراین نان برای مردم گران نمی‌شود. برای هر کد ملی یارانه نان ثبت می‌شود و با هر کارت‌بانکی امکان خرید نان وجود دارد.
مجلس: لزوم حمایت دولت از مصرف‌کننده
مجلسی‌ها هم طی روزهای اظهارات مشابهی داشته‌اند. محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم در این رابطه گفته است: دولت مکلف است یا بر اساس روش قبل برای واردات گندم به کشور بر اساس نرخ ارز ترجیحی اقدام کند یا ما به تفاوت آن را در حلقه آن‌که مصرف هست به مردم اختصاص دهد.
وی بیان کرد: دولت در حال بررسی است و پیش‌بینی ما این است که دولت به‌احتمال‌زیاد به میزان مصرف در انتهای چرخه از طریق نانوایی‌ها اقداماتی را انجام دهد گزارشی که ما داریم در یکی دو استان کشور کار به‌صورت آزمایشی شروع می‌شود.
پورابراهیمی یادآور شد: اگر این کار جواب داده شود عملاً بخش عمده‌ای از آنچه به‌عنوان اتلاف نان یا قاچاق گندم و آرد در کشور هست تا حد زیادی پوشش داده می‌شود.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: آنچه انتظار داریم و در قانون هم آمده قیمت نان برای مردم نسبت به سال گذشته تغییر نخواهد کرد.
«حمایت از آخرین حلقه یعنی مصرف‌کننده» از سوی اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس هم طی روزهای اخیر بارها مطرح‌شده است.
علیرضا عباسی نماینده مردم کرج و نایب‌رئیس دوم کمیسیون کشاورزی مجلس گفته است که هدف دولت از ارائه یارانه نان به مردم حمایت از حلقه آخر و به عبارتی مصرف‌کننده است.
اجرای آزمایشی طرح در زنجان / کار در مرحله زیرساختی!
محمد قربانی معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی هم برای تشریح این طرح به صداوسیما رفت و در این رابطه توضیح داد: این طرح در زنجان با هماهنگی با استانداری در مرحله آزمایش و پایلوت است که دارند زیرساخت‌ها را آماده می‌کنند.
وی با بیان اینکه مسئولان زنجان اقناع‌سازی مردم را دارند انجام می‌دهند، افزود: همچنین نانوایی‌ها در حال توجیه هستند.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: متولیان زیرساخت‌های فرهنگی و فنی و مدیریتی را تدارک می‌بینند و اگر این طرح موفقیت‌آمیز بود به‌کل کشور تعمیم می‌دهیم اما این اطمینان را می‌دهیم که برای مصرف‌کننده هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
اما مسئولان استان زنجان به فعالیت‌های انجام‌شده در راستای اجرای این طرح هم اشاره و آخرین وضعیت در این رابطه را تشریح کردند.
استانداری زنجان: آغاز تجهیز نانوایی‌های زنجان به کارت‌خوان‌های هوشمند
مهدی ورقایی مدیرکل روابط عمومی استانداری زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص آغاز طرح مقابله با قاچاق آرد عنوان کرد: با توجه به حجم گسترده تخلف در حوزه توزیع آرد تصمیم بر این شده که یارانه نان که قبلاً به گندم تعلق می‌گرفت مستقیماً به نانوایان پرداخت شود.
وی از آغاز تجهیز نانوایی‌های زنجان به کارت‌خوان‌های هوشمند خبر داد و افزود: بر این اساس نانوایی‌ها به کارت‌خوان‌های هوشمند متصل می‌شوند تا به ازای تعداد نان‌های فروخته‌شده یارانه نان به نانوا تعلق گیرد.
ورقایی با اشاره به تنش جهانی گندم و ضرورت مقابله با قاچاق آرد برای تأمین امنیت غذایی مردم عنوان کرد: با اجرای این طرح علاوه بر تأمین آرد موردنیاز کشور، تا حد زیادی جلوی تخلفاتِ قاچاق و سوءاستفاده از یارانه‌ی متعلق به مردم گرفته می‌شود.
استاندار زنجان: زمان دقیق اجرای طرح اطلاع‌رسانی خواهد شد
محسن افشارچی استاندار زنجان هم می‌گوید: با تصمیم نهایی دولت طرح جدید عرضه نان به‌صورت پایلوت در زنجان اجرا می‌شود که طی آن قیمت نان تغییری نداشته و تنها یارانه‌ای که به آرد اختصاص پیدا می‌کرد با اجرای این طرح به‌طور مستقیم به نان اختصاص می‌یابد.
بر این اساس نانوایی‌ها به کارت‌خوان‌های هوشمند متصل می‌شوند تا به ازای تعداد نان‌های فروخته‌شده یارانه نان به نانوا تعلق گیرد وی با بیان اینکه این تصمیم یک تصمیم ملی است که وزارت اقتصاد بر اساس قانون و بر مبنای تبصره 14 قانون بودجه که مربوط به یارانه کالاهای اساسی است اجرا می‌کند، گفت: استان مجوز ورود به قوانین مربوط به این حوزه‌ها را ندارد.
افشارچی تأکید کرد: دولت تصمیم گرفته فرآیندهای ساده گذشته را با استفاده از تکنولوژی، تبدیل به فرآیندهای دقیقی کند که منافع اعطای یارانه‌ها، دقیقاً به دست مردم برسد که پیش‌ازاین در جاهای دیگری هزینه شده و باعث ایجاد فساد می‌شد.
وی افزود: مردم با قیمت قبلی نان موردنیاز خود را دقیقاً همچون گذشته خریداری کرده و تنها اتفاق جدید این است که آرد با قیمت واقعی در اختیار نانوا قرار خواهد گرفت و به ازای هر نانی که فروخته می‌شود، هزینه اخذشده نان به قیمت واقعی از طریق سیستم دولتی به‌حساب نانوا واریز خواهد شد و در این طرح هیچ‌گونه کارت یارانه‌ای وجود نداشته و علت اجرای پایلوت آن نیز شناخت نقاط قوت و ضعف طرح به‌صورت آزمایشی است و در اثنای اجرای طرح نظرات نانوایان عزیز هم اخذ خواهد شد تا به بهترین نحو، از بروز فساد و قاچاق در تأمین یکی از مهم‌ترین کالای موردنیاز مردم تا حد امکان پیشگیری به عمل آید.
استاندار زنجان ابراز کرد: وقتی آرد به قیمت واقعی به نانوا داده شود، تخلف مربوط به انگیزه فروش آن به‌صورت آزاد در بازار از بین خواهد رفت.
افشارچی در خصوص زمان اجرای این طرح نیز گفت: در صورت تصویب نهایی زمان اجرای آن اطلاع‌رسانی خواهد شد.
محک طرح کارت نان در میدان عمل
وی با اشاره به کم‌فروشی و قاچاق آرد در بازار گفت: این طرح با هدف پیشگیری از این تخلفات، تخصیص درست یارانه‌ها و رسیدن آن به دست خود مردم اجرا می‌شود و قطعاً تمام جوانب لازم نیز در این خصوص در نظر گرفته خواهد شد.
بنابراین گزارش، استان زنجان در صورت توفیق در اجرای این طرح تجارب خود را به سطح ملی منتقل خواهد کرد و کارت نان به اقدامی سراسری تبدیل خواهد شد.
با توجه به اینکه در حال حاضر فعالیت‌های زیرساختی در حال انجام است هنوز برای تأیید یا رد آثار مثبت یا منفی این طرح زود است، به نظر می‌رسد باید منتظر ماند و دید این طرح در میدان عمل چه میزان توفیق حاصل خواهد کرد.
0 دیدگاه